Glutensiz Diyet Nedir?
Glüten içeren veya glüten ile kontamine olmuş tüm yiyecekleri içermeyen bir diyettir. Glüten içeren kepekli tahıllar lif ve B vitaminleri, magnezyum ve demir gibi besinler içerdiğinden, bu eksik besin maddelerini telafi etmek önemlidir.
Çoğu insan glütensiz bir diyete başlamayı oldukça zorlayıcı bulabilir. Yapması gereken ilk şey, yediğiniz ve içtiğiniz her şeyin üzerindeki etiketleri okumaktır. Glüten, özellikle buğday, şaşırtıcı sayıda gıdada bulunan bir bileşendir. Gluten ayrıca arpa, çavdar ve çavdar ekmeği gibi bu bileşenleri içeren tüm ürünlerde bulunur. Bu diyette, çoğu tam gıda doğal olarak glütensiz olduğundan, insanlar esas olarak sağlıklı olan tüm gıdaları yemelidir. İşlenmiş gıdalardan, tahıllardan ve glüten içeren tahıllardan kaçınınız.
Glütensiz tahıllar:
- Kinoa
- Pirinç
- Karabuğday (Greçka)
- Darı
- Mısır
- Sorgum
- Teff
- Amaranth
- Glutensiz yulaf
Glütensiz diğer gıdalar:
- Yumurta
- Et çeşitleri (kırmızı et, beyaz et)
- Kuru baklagiller (mercimek, kuru fasulye, kuru nohut, barbunya, maş-meksika-siyah fasulye)
- Soya
- Patates (sarı patates, kırmızı tatlı patates, mor patates)
- Meyveler
- Sebzeler
- Yağlar
Kimler Glütensiz Beslenmeli?
Glüten intoleransı
Çoğu insan glüteni hiçbir yan etki olmaksızın tolere edebilir. Bununla birlikte, belirli sağlık sorunları olan kişilerde sorunlara neden olabilir. Buna çölyak hastalığı, glüten duyarlılığı, buğday alerjisi ve diğer bazı hastalıklar dahildir.
Çölyak hastalığı
Vücudun glüteni yabancı bir istilacı olarak gördüğü bir otoimmün hastalıktır. Bağışıklık sistemi, glütene ve ayrıca bağırsağın astarına saldırır. Böylece, bağırsak duvarına zarar verir ve besin eksikliklerine, anemiye, ciddi sindirim sorunlarına ve birçok hastalık riskinin artmasına neden olabilir.
Çölyak hastalığının en yaygın belirtileri şunlardır:
- Sindirim rahatsızlığı
- İnce bağırsaklarda doku hasarı
- Şişkinlik
- Diyare (ishal)
- Kabızlık
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Deri döküntüleri
- Depresyon
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Kötü kokulu dışkı
Çölyak olmayan glüten duyarlılığı
Birçok insan yapılan testler sonucu çölyak teşhisi almasa da yine de glütene olumsuz tepki verebilir. Bu durum çölyak olmayan glüten duyarlılığı olarak adlandırılır. Araştırmacılar şu anda kaç kişinin bu duruma sahip olduğunu bilmiyor, ancak araştırmacılar bunun %0,5-13 aralığında olduğunu tahmin etmektedir.
Glüten duyarlılığının belirtileri aşağıdakileri içerir:
- İshal
- Karın ağrısı
- Yorgunluk
- Şişkinlik
- Depresyon
Çölyak olmayan glüten duyarlılığının net bir tanımı yoktur. Yine de bir kişi glütene olumsuz tepki verdiğinde doktor bu teşhisi koyabilir.
Irritabl Bağırsak Sendromu (IBS) (Huzursuz Bağırsak Sendromu, Hassas Bağırsak Sendromu ya da Spastik Kolon)
Irritabl bağırsak sendromu (IBS), aşağıdakiler de dahil olmak üzere semptomlara neden olan yaygın bir sindirim bozukluğudur:
- Karın ağrısı
- Kramp
- Şişkinlik
- Gaz
- İshal veya kabızlık veya her ikisi
IBS kronik bir durumdur, ancak birçok kişi semptomlarını diyet, yaşam tarzı değişiklikleri ve stres yönetimi teknikleriyle yönetilebilir.
Araştırmalar, IBS’li bazı bireylerin glütensiz bir diyetten fayda sağlayabileceğini göstermiştir.
Buğday alerjisi
Pediyatrik popülasyonun tahmini %0,2-1’i için buğday alerjisi, glüten tükettikten sonra sindirim sorunlarına neden olabilir. Bununla birlikte, %65’e varan bir oran, yetişkinliğe ulaştıklarında bu sorunların tedavi olmaksızın çözüldüğünü bulmuştur.
Buğday alerjisi olan kişiler, arpa veya çavdar gibi glüten içeren diğer gıdaları olumsuz bir reaksiyon yaşamadan tüketebilirler.
Ayrıca araştırmalar, glütensiz bir diyetin bazı şizofreni hastalarına fayda sağlayabileceğini gösteriyor. Diğer araştırmalar, otizm ve ayrıca glüten ataksi adı verilen bir hastalık için olası faydaları göstermektedir.